Ойын жаттығулары-бұл әлеуметтік тәжірибені оның барлық көріністерінде: білімінде, дағдыларында, қабілеттерінде, эмоционалды-бағалау қызметінде қалпына келтіруге және игеруге бағытталған шартты жағдайлардағы оқу процесінің бір түрі.
Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының балабақшаларында мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуды дамытудың жаңа моделі енгізілуде. Мектепке дейінгі білім беруді қайта жүктеудің негізгі міндеті – балалардың партада аз отыруын және ойындар арқылы қоршаған әлемді көбірек зерттеуін қамтамасыз ету-мұндай қиын, бірақ уақтылы мақсат білім министрлігіндегі балабақшаларға қойылады.
Кейбір ата-аналар бала ойнап жатқанда алаңдайды, бұл уақытты ысырап етеді деп санайды. Бірақ ойын балалар үшін көптеген ата-аналар ойлағаннан әлдеқайда маңызды, өйткені бұл оқу процесінің кілті. Біздің балабақшаның мұғалімдері ойын оқу процесін байытуға және баланың негізгі танымдық дағдыларын дамытуға көмектеседі деген сеніммен келіседі. Дұрыс ұйымдастырылған ойын және шығармашылық процесс баланың білім алуына да, жалпы дамуына да, дене шынықтыруға да көп пайда әкелуі мүмкін. Біз баланың ойын барысында Үйренетін нәрселеріне бірнеше мысал келтіреміз (әрекет — нәтиже):
- күлімсіреу, басқа бет-әлпет-басқалармен психологиялық байланыс орнату;
- басқа балалармен және әртүрлі заттар мен ойыншықтармен ашық ойындар-моториканы дамыту және дене шынықтыруды жақсарту;
— әр түрлі дизайнерлерді қолдану-өлшемдер, салмақ, симметрия, сан және тепе-теңдік ұғымдарын игеру, сонымен қатар үйлестіру және манипуляциялық дағдыларды дамыту;
- көріністер қою-өзіне және басқаларға көмектесу дағдыларын, басқалармен қарым-қатынас жасау және өз әлемін құру қабілеттерін дамыту.
Сабақтың ойын формасы балаларды танымдық-дамытушылық іс – әрекетке ынталандыру, ынталандыру құралы ретінде әрекет ететін ойын әдістері мен жағдайларының көмегімен жасалады-дидактикалық мақсат ойын тапсырмасы түрінде қойылады, барлық түзету-білім беру және түзету-дамыту іс-әрекеттері ойын ережелеріне бағынады, ал дидактикалық материалдар мен жабдықтар құрал ретінде қолданылады. Сабақтың қызықты түрі-сюжеттік, мысалы, саяхат ойындары. Балалар сюжеттік желіні дамытуға белсенді қатысады, тапсырмаларды эмоционалды түрде оңай қабылдайды, яғни үлкен нәтижеге жетеді және жаңа білім алады.
Ойын барысын заманауи педагогикалық технологиялармен толықтыра отырып, біз жоғары нәтижелерге қол жеткіземіз.
АКТ пайдалану
Синквейн-сыни ойлауды дамыту технологиясы
Жобалау технологиясы
Денсаулық сақтау технологиялары
Шығармашылық шеберханалар технологиясы
Мектеп жасына дейінгі балаларды оқытуда дидактикалық ойындар мен ойын жаттығуларын қолдануға жеткілікті көңіл бөлінеді, бұл тәрбиеші мен оқушылардың өзара әрекеттесуінің фронтальды, кіші және жеке формаларында болады. Дидактикалық ойын - белсенді оқыту әдістерінің бірі, іс-әрекеттер ойын тапсырмасымен және ойын ережелерімен реттеледі. Балалар қолда бар білімдерін белсенді пайдаланады, бұл олардың одан әрі шоғырлануына ықпал етеді.
Апта сайын циклограммада мұғалімдер сюжеттік-рөлдік ойынды (Sri) қамтиды, өйткені ол баланың психо-сөйлеу, эмоционалды және танымдық дамуында үлкен мәнге ие. Ойын барысында міндетті ережелер балалардың мінез-құлқын бақылау, импульсивтілікті шектеу қабілеттерін тәрбиелейді, бұл мінезді қалыптастыруға ықпал етеді. Құрдастарымен бірлескен ойын барысында балалар қарым-қатынас жасауды, ойынның басқа қатысушыларының тілектері мен әрекеттерін ескере білуді, сондай-ақ жоспарларды бірлесіп құруды және іске асыруды үйренеді.
Құрдастарымен бірлескен ойын барысында балалар қарым-қатынас жасауды, ойынның басқа қатысушыларының тілектері мен әрекеттерін ескере білуді, сондай-ақ жоспарларды бірлесіп құруды және іске асыруды үйренеді.
Әр түрлі ашық ойындар балалардың моторикасын дамыту мен жетілдірудің, олардың денесін нығайту мен қатайтудың тамаша құралы болып табылады. Олар балалардың назарын, ептілігін, қозғалыс жылдамдығы мен дәлдігін, қоршаған ортада жүру қабілетін дамытады. Ашық ойындардың сауықтыру әсерін атап өткен жөн-бұлшықеттер күшейтіледі, метаболизм жақсарады, жүрек-тамыр және тыныс алу жүйесінің қызметіне оң әсер етеді. Ашық ойындар белсенділік деңгейіне байланысты режимдік сәттерде, сабақтарды, серуендерді, дене шынықтыру сабақтарында және спорттық мерекелер кезінде жоспарланған.
Ойын барысын ұйымдастырған кезде біздің тәрбиешілер баланың дамуы үшін осы сабақтың көп пайдасын қамтамасыз ету үшін маңызды сәттерді ескереді:
- ойынға жеткілікті уақыт бөлу керек. Балаларға ойынды игеруге, оны алып кетуге және одан қажетті ләззат пен дағдыларды алуға белгілі бір уақыт қажет. Әдетте олар ойын кенеттен немесе мерзімінен бұрын үзілген жағдайда ашуланады.
- Баланың әртүрлі дағдыларын дамыту үшін ойын әрекеті әр түрлі болуы керек.
- Ересектер балалармен бірге ойынға қатысқан кезде жақсы. Көп жағдайда балалар жалғыз немесе құрдастарымен ойнауға өте ыңғайлы, бірақ кейде олардың білім беру тәжірибесі пікірлер мен ересектердің араласуынан пайда көреді.
- Бала сізді ойынға шақырған жағдайда, осы шақыруды пайдаланып, процеске қатысқан дұрыс. Ересектермен бірлескен ойындар балаларға белгілі бір дағдыларды жетілдіруге көмектеседі, әсіресе ән айту, қолөнер, топтық Спорт және т.б.
Кейде балаға процестің басқа қатысушыларымен оң ойын қарым-қатынасын дұрыс реттеуге көмектесу керек. Балалар арасында үйкеліс туындаған жағдайда, оларды жеңуге көмектесу керек және ойынды жалғастыруға қызығушылық таныту керек.
Қорытынды
Отандық және шетелдік психологтар мен тәрбиешілер жүргізген әртүрлі зерттеулер көрсеткендей, ойын процесіне және балалар шығармашылығының әртүрлі түрлеріне белсенді қатысатын балалар әдетте көңілді, көпшіл және креативті болады. Олардың сөздік қоры бай, олар құрдастарымен, ересектермен және қоршаған әлемнің элементтерімен жақсы араласады. Ойын белсенділігі мен балалар шығармашылығы әрі қарай білім алудың негізін қалайды, олар баланың жаңа шығармашылық мүмкіндіктері әлеміне есік ашады.
